సత్యహరిశ్చంద్రీయము పంచమాంకము(సతీసుతులతో హరిశ్చంద్రుడు నక్షత్రకుఁడు ప్రవేశించుచున్నారు)హరి: దేవీ కష్టము లెట్లున్నను, బుణ్యక్షేత్రమైన వారణాసి దర్శించితిమి. చూడు.గీ. భక్తయోగ పదన్యాసి వారణాసిభవదురిత శాత్రవఖరాసి వారణాసిస్వర్ణదీ తటసంభాసి వారణాసిపావనక్షేత్రముల వాసి వారణాసి.నక్షత్రకా! విశ్వేశ్వరుని దర్శించి వత్తము. దేవీ! రమ్ము.నక్ష: ఇఁక మాయప్పుమాట నీకుదోచదు. పద. (నడచుచున్నారు)(యవనిక నెత్తఁగా దేవాలయము కాన్పించును. అందఱు విశ్వేశ్వరునకు నమస్కరింతురు)హరి: (ప్రాంజలియై)శ్లో॥ ప్రభుస్త్వం దీనానాం ఖలు పరమబంధుః పశుపతే!ప్రముఖ్యోఽహం తేషామపి కిముత బంధుత్వ మనయోఃత్వయైన క్షంతవ్యా శ్శివ మదపరాధాశ్చ సకలాఃప్రయత్నా త్కర్తవ్యం మదవన మియం బంధుసరణి.శా. ఆపద్బంధుఁడ వీవు సామివి గదా! మాలాటి యాపన్నులం దేపారన్‌ ప్రముఖుండఁగా మనకుం దండ్రీ? బాంధవం బింక వే ఱే పల్కం బనిలేదుఁ గాననిఁక నీవే సైఁచి నా నేరముల్‌ కాపాడం దగు నెట్టులైనఁ నిటులే కాయోగ్యబంధుత్వముల్‌.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ఇంకనెంతకాల మిట్లు ముక్కు పట్టుకొని కూర్చుండెదవు? రమ్ము.చ. అలయక గుళ్ళుగోపురము లన్నియు జూచుచు నప్పుమాటయేతలపవు చేరువయ్యెనుగదా గడువంచు రవంతయేని లోఁదలపవు నా ప్రయాసము వృథాయగుచున్నది వెళ్ళబెట్టుమాపెలుచన మా ఋణంబు నెగ వేయదలంచిన నేను బోయెదన్‌.హరి: అయ్యా! ఎగవేయవలయునన్న నింత కష్టమున కేల యోర్చితి? తొందర పడకుము.నక్ష: ఏమీ! సొమ్మీయఁ దలఁచిన వాఁడవు నీవు తొందర పడకపోగా బుచ్చుకో వలసిన నన్ను గూడఁ తొందర పడవలదని నీతులు చెప్పుచున్నావుగా? బాగు! అన్నిటికిఁ గాళ్ళు సాచిన నీకేమి తొందర?ఉ. పుట్టెడు నప్పుతోడ దల మున్గితి వింకొక పుట్టెడైన నీపుట్టి మునుంగ దింతయును బ్రొద్దున నీ మొగమింత సూచినన్‌బుట్టదు యన్నమున్‌ మునిగి పోక యిఁకేమిటి? దీపముండగానెట్టన జక్కఁ బెట్టుకొన నేరకపోయె గురుండు వెఱ్ఱియై.హరి: అయ్యా! నిష్ఠురము లాడకుము.నక్ష: ఏమీ! మాకు రావలసిన సొమ్ము మేమడుగుట నిష్ఠురమాయెనుగా? నీ వడుగుకొన్న నలువది దినంబులు నేఁటితోఁ దీరుచున్నవే. ఇంత దనుక నాకిచ్చిన దొక్కకాసైన లేదే? ఇంక నీ విచ్చెదవని మా కెట్లు నమ్మకముండును? ఇప్పుడు మాత్రముశా. ఏలీలన్‌ సవరింతు మా ఋణము కొంపే గోడియే నింత కూడే లేదేమిటి కింకఁ జంపెదవు పొమ్మీ మీకు నేనాటి బాకీ లన్న నిన్ను గొట్టువాడెవడు? చిక్కెన్నీకు మాజుట్టు పత్రాలా? సాక్ష్యములా? నినున్‌ బలిమి మీదన్‌ రచ్చకీడ్పింపగన్‌.హరి: నక్షత్రకా! పత్రములు సాక్షములు నేల కావలయును? నిత్యస్థిరంబయిన నా వాక్కున కన్యథాత్వ మెప్పటికైన సంభవింపదు గదా!నక్ష: సంభవింపక యిప్పటికి జేసిన దేమున్నది?హరి: అయ్యా! నా దీనదశ యించుక యోచించుము.నక్ష: అలాగయిన నేను యోచించి చెప్పునది గట్టిగా వినుము.శా. నీ కాతం డది యప్పు వెట్టినది కానే కాద యామౌని నిన్నే కైసాచి మదర్థ మిమ్మనిన సొమ్మేకాని, యద్దానికైనీ కన్నుంగవ దుమ్ము సల్లి యిట మున్నే రాజ్య సర్వస్వముంజేకొన్నాడిక నేటి యప్పు నిజముం జింతింప నింతే కదా?హరి: ఇంతియె కాని నెలదినములలో నిచ్చెద నని యమ్మునితో నొప్పుకొంటిని గదా!నక్ష: లేదనిన నా మాటలన్నియు సున్న యగుంగాదే!హరి: అయ్యా! సత్యేతరంబునకు నా మానసం బొప్పదయ్యా!నక్ష: అయ్యో! అమాయకుడా! ఇంతలోఁ జెడ్డప్పుడు గూడ సత్యము సత్యమని యూఁగులాడు చున్నావే హరిశ్చంద్రా! నీ వేమనుకొన్ననుమ. జటినై నేననరాదు కాని విను నీ సత్యంబే నీ కొంప కింతటి చేటౌటకు మూల మిప్పటికినైనన్‌ మించిపోలేదు తీర్చుట కేనాటి ఋణంబు మీకనిన దీఱున్నీకు మా బాధ! యంతట నూరేగుము సత్తుచిత్త నుచు జింతన్‌ బాసి బైరాగివై.అట్లుకానిచో నింత ధనము నీ విప్పట్టున నెట్లార్జించెదవు? చెప్పుము.సీ. వైదిక వృత్తి సంపాదింతు నంటివా యుడుగవు రాచపోకడలు నీకురాచఱికంబు శౌర్యమున దెత్తు వటన్న దెసమాలి యేవంక దిక్కులేదువణిజువర్తనముచే గణియింతు నంటివా యరచేత గుడ్డిగవ్వైన లేదువ్యవసాయవృత్తిచే సవరింతు నంటివా లేదు భూవసతి గోష్పాదమంతగీ. ఇందు నేడేని వ్యాపార మందదగినయంత పున్నెంబు పుట్టిన నింత ధనముగంటుకట్టునె యీ స్వల్ప కాలముననుగడచు నీ నాటితోడ మా గడువుదినము.ఇవియేమియుగాక బానిసవృత్తికి బాల్పడినను నిన్నెవరు కొనువారు లేరు. కావున నా యుపదేశవాక్యముల ననుసరించి నీవీ ఋణబాధ తప్పించికొనుము. మా గురువు గారితో నీ దురవస్థ యంతయు జెప్పి యీ సొమ్ము వదిలివేయు తెఱంగొనరించెద. చెప్పుము ఏల నీకీ బాధ?హరి: నక్షత్రకా! నా కంఠము గత్తిరించు చున్నను నసత్యమాడుటకు నామనంబొప్పదు.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! నీ మేలు గోరి నేనింత వచించెద వినుము.ఉ. పుట్టిననాఁట నుండియును బొంకి యెఱుంగవు యే నెఱుంగు దిప్పట్టుని గూడులేని దురవస్థల నుంటివి గాన నీ మనంబెట్టిదొ తెంపుచేసికొని యీ యుపదేశము నాలకింపు మేనొట్టిడి కొం దసత్యమున కొప్పితివంచు వచింప నేరికిన్‌.చంద్ర: నక్షత్రేశ్వరా! నీ వంటి మునికుమారుడు చెప్పవలసిన నీతులా యివి?నక్ష: చంద్రమతీ! నీవును నీ పెన్మిటికిం దగినట్టు దొరికినావు పో,శా. మీనిప్పచ్చరముం దలంచి కరుణన్‌ మీ బాగుకై యింతగానేనేమో హితమున్‌ వచించితిని, మీ కే లేని యీ బాధ నాకా? నీ పెన్మిటి నీ వెటైన విను నా కౌనేమీ! పోనేమి నాస్నానంబో జపమో తపంబో సదను ష్ఠానంబొ యోజింపుమా.చంద్రమతీ! నా నీతులు మీరు విననక్కఱ లేదు. ఊరక యడ్డుపుల్లలు వేసినట్లు కాదు. మాకు రావలసిన సొమ్ము గవ్వలతో గూడ లెక్కపెట్టి మా కిప్పింపుము. నేనింక క్షణమాగను, మీమీది మోమాటముచే నేనింకను నాలస్యముచేసినచో సహజముగా ముక్కోపియైన మా గురువుగారు నాగొంతు గొఱుకక మానరు. హరిశ్చంద్రా! నీ పెద్దఱికం బాలోచింపను. మా సొమ్ము గుమ్మరించి మఱి నడువుము.(చేయి పట్టుకొని నిలవేయుచున్నాడు)హరి: (నిట్టూర్పు విడిచి) దేవీ! ఈ ఋణబాధ కడుంగడు దుర్భరము గద! చూడు.మ. సరివారి న్నగుబాటు పిమ్మట మనశ్చాంచల్య రోగం, బనంతర మాహారమునం దనిష్ట, మటుమీదన్‌ దేహజాడ్యం, బటన్‌మరణంబే శరణంబు, పెక్కు దినము ల్మంచాన జీర్ణించి ఇంతిరొ! యీ ప్రాణులకున్‌ ఋణవ్యథలకంటెన్‌ దుస్సహం బేరికిన్‌.దేవీ! మందభాగ్యుండనైన నే నిప్పుడేమి చేయుదును? నిరవశేషముగా ఋణము దీర్చివేసికొని సంతోషించు భాగ్యము నాకు లేకపోయెనే?చంద్ర: నాథా! మీరిప్పట్టున ధైర్యము వహించి నా మనవి నాలింపుడు.గీ. కాలగతి సర్వసంపద గోలుపోవమిగులు సిరి నాకు మీరును మీకు నేనెబానిసగ నన్ను నే కలవానికేనినమ్ముకొనుఁ డింక మౌని ఋణమ్ము దీఱు.హరి: హా! విధీ! ఈ హరిశ్చంద్రునకు నెంతటి యవస్థ దెచ్చితివి?ఉ. అంతటి రాజచంద్రునకు నాత్మజవై కకుబంతకాంత విశ్రాంతయశోవిశాలుని త్రిశంకు నృపాలుని యిల్లు సొచ్చి భాస్వంతకుల ప్రసిద్ధికొక వన్నె ఘటించిన గేస్తురాండ్ర మేల్బంతిని నిన్ను నొక్కనికి బానిసగా దెగ నమ్ముకొందునే?చంద్ర: ప్రాణేశా! నీచంబని సంకోచించవలదు. సత్యప్రతిష్ఠకై యొనర్చిన నీచ కార్యంబులును సగౌరవంబులేయగు.హరి: హా! జీవితేశ్వరీ! హా! సుగుణసుమవల్లీ! కఠినకర్ముండ నగు నేనెంతకు జాలను? హృదయమా! నేటితో నభిమానము వదలివేయుము. దేవీ! చంద్రమతీ!గీ. హృదయమున నెగ్గు సిగ్గులు వదలివేసిదాసిగా నిన్ను నమ్ముకో దలచినాడవాడవాడల నిన్‌ గొనువారి నూరవెదకికొన బోవుదుము జనవే లతాంగి!చంద్ర: (నడచుచు) ఓదేవా! కాశీవిశ్వనాథా! నన్ను గొనువారి ద్వరలో గను పఱచి మమ్ము విశ్వామిత్ర ఋణబాధా విముక్తులను జేయుము, తండ్రీ!నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ఇదియే అంగడి వీథి. ఇక్కడ ఒక్క కేక వేయుము.హరి: దేవీ! నేనిప్పుడేమి ఘోషించవలయును.చంద్ర: క్రయ ధనమ్ము నమ్ము కొనువారెట్లో యట్లే.హరి: ఓహో! పౌరులారా! (కొంచెమూరకుండి) అయ్యో! యెంత నైచ్యమునకు బాల్పడుచుంటిని?నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ధనమిచ్చి కొనదగిన వారంద ఱిక్కడనే యున్నారు? ఇంక నీ యాగడములు చాలించి యందఱు వినున ట్లెలుంగెత్తి కేక వేయుము.హరి: అయ్యా! నేనన్నిటికి దెగించియే యున్నాను.(ద్విపద - రాగము కీరవాణి - తాళము ఆది) అవధారుడయ్య యో యగ్రజులార!సవనదీక్షితులార! క్షత్రియులార!ప్రవిమల గుణగణ్య పాదజులారకడలాక్రమించి యొక్కట భూమి నేలిసడినున్న యీ హరిశ్చంద్రుడ నగుటప్రణుత కౌశిక ఋణగ్రస్తుండ నగుటగుణములదొంతి పల్కులమేలుబంతిపున్నె పింతుల యీలు పున కోజబంతియన్నుల తలకట్టు లందు సేమంతియగు నాదు నిల్లాలి హా! దయమాలితెగ నమ్ముకొందు వీధిని దాసిగానుచేరి రొక్కంబిచ్చి చెల్వను గొనుడివారణాసీ పౌర వరులార! మీరుమఱియు నో సౌభాగ్యమహితాత్ములార!సీ. జవదాటి యెఱుగ దీ యువతీలలామంబు పతిమాట రతనాల పైడిమూటఅడుగుదప్పి యెఱుంగ దత్తమామల యాజ్ఞ కసమానభక్తి దివ్యానురక్తిఅణుమాత్రమైన బొంకనుమాట యెఱుగ దీ కలుష విహీన నవ్వులకు నైనకోపం బెఱుంగ దీ గుణవితాన నితాంత యొరులెంత తన్ను దూఱుచున్న సుంతగీ. ఈ లతాంగి సమస్త భూపాలమకుటభవ్యమణికాంతి శబలిత పాదుడైనసార్వభౌముని శ్రీహరిశ్చంద్రు భార్యదాసిగా నీపెఁ గొనరయ్య ధన్యులార!(పిమ్మట గేశవునితో గాల కౌశికుడు ప్రవేశించుచున్నాడు)కాల: ఓరీ! శిష్యా! ఎక్కడరా బానిసల విక్రయించునది?హరి: బ్రాహ్మణోత్తమా! ఇక్కడనే. మందభాగ్యుడనైన నేనే బానిసల విక్రయించు చున్నాడ.కాల: అట్లయిన నీవెవ్వడవు? ముందు చెప్పుము.హరి: నే నెవ్వండనైన మీకేమి?కాల: ఏమోయీ. పేరు చెప్పుటకే సందేహించుచున్నావు. ఈ కాంతను నీ వెక్కడనో యెత్తుకొని వచ్చినట్లున్నావే! ఆఁ! నీవే దొంగతనము చేసినను సాగివచ్చుటకు నీ కాశికా పురమంత యరాజకముగ యున్నదనుకొంటివేమి? బోయవానికి రామచిలుక లాగున నీకీకాంత యెక్కడ చిక్కినది? ఫాలాక్షునంత వాడనైన నాకంటంబడి తప్పించుకొని బోవుట కల్ల. (శిష్యునితో) ఓరీ! కేశవా! నీవు పోయి మనయూరి తలారి పెద్ద యగు రామసింగును బిలుచుకొని రమ్ము. ఈ మ్రుచ్చును పట్టి యొప్పగింతము.హరి: అయ్యా! విప్రోత్తమా!గీ. ధరణిలో దొంగతనములో దొరతనములోభాగ్యవంతునకేదైన బాధలేదుపెన్నిధి యదృష్టమున నిరు పేదవానికబ్బినను దొంగసొమ్మంట కబ్బురంబె?కాల: ఏమీ! నీ యదృష్టమునకు దోడు నీకీ కాంత యెక్కడో లభించినదా?హరి: అదృష్టమున లభించినది. నేను హరిశ్చంద్రుడను. ఈమె నాభార్య చంద్రమతి.కాల: ఏలాగూ! విశ్వామిత్రున కప్పుపడితినని యఱచినది నీవేనా? ఆలాగైన తపోధనుడైన యమ్ముని కీవెట్లు ఋణపడితివి?హరి: నారాజ్యసర్వస్వ మాతనికి ధారవోయునప్పుడు మున్నాతనికి యజ్ఞార్థమై ఇచ్చెదనన్న ధనము ముందు నిరూపింపకపోవుట వలన.కాల: పత్రము వ్రాసి పుచ్చుకొనినగాని యప్పుకాదు గదా! సాక్షులెవరైన నున్నారా?హరి: సత్యశీలమే పత్రము. మా యుభయుల చిత్తములే సాక్ష్యములు.కాల: ఓయీ యమాయకుడా! ప్రాణము లేని యీ పత్రమునకును సాక్ష్యములకును భయపడినిక్షేపము వంటి యిల్లాలి నమ్ముకొను చున్నావా? (ఆలోచించి) ఉండుండుము. నాకిప్పుడుమంచి యుపాయము తోచినది. నన్నా విశ్వామిత్రునొద్దకు దీసికొనిపోయి యీ ధనమునీకీయవలసినది కాదని పోరాడుము. నీ పక్షమున నేను న్యాయవాదిత్వము గైకొని రాయిగ్రుద్దుచు వాదింపగలను. ఓహో! ఒకరికిం బదుగురు సాక్షులుంచిన పత్రములనెగవేయుటలోను ద్రోవఁబ్రోవు వారిపై లేని యప్పులగట్టి ధనము గణించుటలోనునన్ను మించినవాడు మఱొక్కండు నీకు దొరకడు. పద, నేను నీకు సహాయుడనైయుండ విశ్వామిత్రుడును గిశ్వామిత్రుడును నిన్నేమి చేయగలడో చూతము.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! నీ కిప్పుడు సహాయ సంపత్తి కూడ లభించినది! ఇంక రమ్ము.హరి: అయ్యలారా! మీ రిరువురును మహాబ్రాహ్మణులు కాని యూరకుండుడు. నా కెవ్వరి సహాయమక్కఱలేదు. నా సత్యమే నన్ను రక్షింపవలయును గాని,మ. ఇటులెంతైన ధనంబు వచ్చినను రానీ గాధిరాట్సూతి నాకెటు కష్టంబుల దెచ్చెనేనియును దేనీ దివ్యభోగంబు లెన్నిటి నాకాజడదారి యిచ్చినను నీనీ, సత్యముం దప్ప నేనిటు సూర్యుండటుతోచెనేని వినుడోయీ మీరు ముమ్మాటికిన్‌.కాల: ఓహో! నీ వెంత సత్యవంతుడవైనను ధనము పట్ల గొంచెము సడలు విడవ వచ్చును. అందుకే "సర్వేజనాః కాంచన మాశ్రయంతి" యని పెద్దలు చెప్పు చున్నారు. నా యీ శాస్త్రప్రమాణ మంగీకరించి కౌశికునొద్దకు నడువుడు. చూడుము.క. ఆలాగున గౌశికుఁడేపాలయ్యె, ధనాశకింక వల దుడుగుము నీకేలా! యీ వేదాంతము?పా లొల్లని పిల్లి గలదె పరికింపంగన్‌?హరి: అయ్యా! ఏల మీకిన్ని మాటలు?కాల: సరి, నీకి బాగుపడు యోగము లేదు. తియ్యని చెఱకుపానకము నోట బోయుచుండ విషమని గ్రక్కువాని కెవ్వరేమి చెప్పగలరు. నీ యిష్టము. నీ భార్యనెంతకమ్మెదవు?హరి: నక్షత్రకా! చెప్పుము.నక్ష: ఓ కాలకౌశికుడా! వినుము.క. దంతావళంబు పయి బలవంతు డొక్కండు నిలిచి పైకిన్‌ రతనంబెంతటి దవ్వుగ రువ్వునోయంతటి యర్థంబు నిచ్చి యతివం గొనుమీ!కాల: ఓహో! కేశవుడా! ఇదేమి చవుకబేరము గాదురా!నక్ష: మఱి పంచాంగము కట్టకే వచ్చునేమి?కాల: ఏమిరా చెడుగా, మాయాయవారపు జోలె చూచి నన్ను ధనహీనునిగా గణించుచున్నావు కాని, దీనిని మా యింటికి బంపి వేయుము. ధనమిచ్చి వేయుదను. హరిశ్చంద్రా! సరియేగదా!హరి: అయ్యా! అట్లే.కాల: దాసీ! ఇక బద. కుఱ్ఱా! నడువుము. (బెత్తమున నదలించుచు)చంద్ర: అయ్యా! వచ్చుచున్నాను. (పతి పాదములపైఁ బడును)కేశ: దాసీ! నడువమేమి?చంద్ర: హా! మందభాగ్యనైన నేను నేటితో మీ దృష్టినుండి సయితము దొలగింపఁబడి పరాధీననై పోయితినే! ప్రాణపతీ! హరిశ్చంద్రా! నాకింక దిక్కెవరు?చ. పదపద యంచు బెత్తమున బ్రాహ్మణుఁ డిట్లదలించు చుండినన్‌బదమటు సాగకున్నది భవత్పద సారసభక్తి యందు నెమ్మది వశమౌట, చంద్రకర మర్దన మందుచునుండినన్‌ బదింబదిగ మరందలోలయయి పద్మముఁ బాయని భృంగికైవడిన్‌.అకటకటా! మిమ్ముఁ జూచు నవకాశము నాకు లేదు. నా యజమానుఁడింకను దొందరపడుచున్నాడు. ఈ స్వల్పకాలములోనే శుభదాయకం బగు మీమూర్తి గనులారఁ గాంచి పోయెదను. ప్రాణపతీ!సీ. కదలవే యని విప్రుఁడదలించుటకు మున్ను గనులార మీ మోముఁ గాననిండుపదవేమి యని వటుండదలించుటకు మున్నె మీ నోటి నుడి తేనెలాననిండునడువవేమని విప్రుఁడడలు వెట్టకమున్నె పొడము మీ కన్నీరుఁ దుడువనిండుసాగవేమని వటుల్లాగవచ్చుటకు ము న్నింపుగా మిముఁ గౌఁగిలింపనిండుగీ. పరమ కరుణాసనాథ మత్ప్రాణనాథ!కాలగతి మీకు దూరస్థురాల నగుచువెడలు కన్నీట బాదము ల్గడిగి మీకుఁబ్రణుతులిడుచున్న దాన సద్గుణ నిధాన!హరి: (నిర్వేదముతో) ఛీ! ఛీ! హరిశ్చంద్రా! నీవు నిక్కముగా గిరాతునకు జన్మింప వలసిన వాడవుగదా?గీ. గళమునం దాల్పవలసిన యలరుదండపాదమర్దన కొప్పించు భంగిగాగనఖిల సామ్రాజ్యభోగంబు లందఁదగినపట్టపుఁ దేవి నమ్మితే బానిసగను.చంద్ర: హృదయేశ్వరా! నాకై మీరింతగా దుఃఖింపవలదు. విధి విధాన మెవ్వరు తప్పింతురు? దుఃఖ మడంచుకొని యా కాలకౌశికుని సేవావృత్తికి నన్నిఁక సమ్మతించి పంపివేయుడు.హరి: దేవీ! ఇప్పుడనుమతించుటేమి? ఆగర్భశ్రీమంతురాలవైన నిన్ను బరున కెప్పుడు విక్రయించితినో యప్పుడే నా యనుమతులన్నియు దీఱినవి. కాని,మ. కనుసన్నన్‌ బనికత్తెలెల్ల నిరువంక\న్‌ గొల్వ రాణించు జీవనమే కాని యెఱుంగ వెప్డుఁ బర సేవాకృత్య మా జన్మమున్‌వనితా నేటికి నీకు నా వలన బ్రాప్తంబయ్యె నెట్లోపెదో?ఘనదుర్దాంత దురంతదుస్సహమహోగ్ర క్రూర దాస్యంబునన్‌.మానవతీ! రాణివాసంబు భోగభాగ్యంబులకు జెడి నూతనముగా దాసికావృత్తి నవ లంబింప బోవుచున్న నీకు గొంతచెప్పుచున్నాను. సావధానముగా నాకర్ణింపుము.మ. తల్లి దండ్రుల్‌ మఱి వేర లే రిక సతీ! తద్దంపతుల్గాక నీకిల, వేమఱపాటు సెందకుసుమీ యీ విప్ర సేవాకృతిన్‌దొలి నీ వొందిన భోగభాగ్యముల యందున్‌ జిత్తమున్‌ నిల్పకేతలలో నాలుకగా మెలంగుము నెలంతీ! పిన్నలన్‌ బెద్దలన్‌.మఱియు నో సాధ్వీమణి! నీ స్వామి కడనె బానిసీఁడుగ నుండవలసినవాడు గానఁ గుఱ్ఱవాని లోహితాస్యునెట్లు కాపాడుకొందువో? మనకు నేటితో దురంతమైన వియోగంబు సంభవించినది కదా! (లోహితాస్యునితో) నాయనా! లోహితాస్యా! నీవు కూడా నీ తల్లి ననుసరించి యుండవలసినవాడవే కాన నావెంట రాకుము.లోహి: నాన్నగారూ! మీ రెందుల కేడ్చుచున్నారు? మీ రిప్పుడెక్కడకు బోయెదరు?హరి: నాయనా! నే నెక్కడ బానిసీఁడుగా నుండవలెనో యక్కడికే.(దీనవృత్తము - హిందూస్థానీ భైరవి -ఆది తాళము)లోహి: జనకా! యిపుడెచ్చటి కేగకుమానను నీ వెనువెంటను గొనిపొమ్మాజననిన్‌ నను నిచ్చట బ్రాహ్మణుఁడేకొనిపోయిన మాకు సుఖంబగునే?హరి: తండ్రీ! (యెత్తుకొని) నీకు రావలసిన కష్టములా ఇవి?మ. కొడుకా! కష్టము లెన్ని వచ్చినను నీకున్నాకు నాకీడులందెడబాటు ల్ఘటింయింపకుండు టొక మేలే యంచు నే సంతసంబడితింగాని యెఱుంగనిన్నుఁ దెగనమ్మంజూపి హా లోహితా!కడ కీనాటికి గాలసర్పమునకుం గైకోలుఁ గావించుటన్‌.హా! తండ్రీ! నీ కమంగళము ప్రతిహత మగుగాక!(మరల) కడ కీనాటికి గాలకౌశికునకుం గైకోలుఁ గావించుటన్‌.దేవి నేనెంత దారుణమైన వాక్యము బల్కితిని.చంద్ర: నాథా! మనకు దుఃఖము శాంతించుగాక!గీ. కాలవశమున గల్గిన కష్టచయములెల్ల వెంటనే నిలుచునే యేక రీతిమిహిర మండలమును గప్పు మేఘరీతితూలిపోకుండునే యెల్ల కాలమటుల?అట్లే యచిరకాలమునకు మరల శుభములు వచ్చి పునస్సమాగమ సౌఖ్యము లభించకపోదు.హరి: దేవీ! భవితవ్యమును నెవ్వ రెఱుంగుదురు? చూడు.మ. కలికీ! ఱెక్కలురాని పిల్లలను సాకన్‌ గూటిలో నుండి మేతలకై పోతొక చెంత బెంటియొక చెంతన్‌ బాఱ నీలోన బిల్లలఁ బామే గ్రసియించునో వలల పాలన్‌ జిక్కునో పున్గులీయిలపైఁ బ్రాణులకున్‌ వియోగమగుచో నెవ్వారి కెవ్వారలో?కేశ: ఏమయ్యా! శుభమస్తు అని మాగురువుగారు దాసిని గొనుటేమి? మీరిట్లశుభముగా నేడ్చుటేమి? పద పద (అదలించును)లోహి: (కోపముతోఁ గేశవునిఁ జూచి) (స్రగ్విణీవృతము: బేహాగ్‌ - ఆది తాళము)ఏర! మాయమ్మని ట్లీడ్వ నీకేమిరాక్రూర! నిన్నిప్పుడే గ్రుద్దెదన్‌ జూడరా!దూరమందుండి మా తోడ మాట్లాడరా!శూరునిన్‌ లోహితున్‌ జూచి నోర్మూయరా!కేశ: ఓరీ! చెడుగా, దాసిపుత్రా! కూటికి లేకపోయినను నీకెంత రాజసమున్నదిరా? (పడఁద్రోయును)లోహి: (కన్నీరు కార్చుచుఁ దండ్రివంక జూచును)హరి: (దుఃఖముతోఁ గుమారు నెత్తుకొని) తండ్రీ! నీకెంత దురవస్థ వచ్చెనురా!మ: కనుదోయిన్‌ జడబాష్పము ల్దొరఁగ నాకై యేల వీక్షించెదోతనయా! నేను మహాకిరాతుఁడ సమస్తద్వీప భూమండలీజననాథాళికి సార్వభౌముడవుగా జాల్నిన్ను నీ దాస్యపుంబనికై యమ్మిన నాకు నెచ్చటిదయా ప్రారంభవిస్రంభముల్‌.కాల: ఓహో! యేమోయీ! నీకొడుకిట్లను చున్నాడే? ఇక మా ఇల్లల్లకల్లోలము చేయునా ఏమి?హరి: అయ్యా! ఇది కేవల బాల్య చాపల్యము. కాని నామనవి యొక్క టాలింపవలయు.కాల: అది యేమి?హరి: గీ. మీరు బిడ్డలఁ గని పెంచువారె యైనఁగడుపు కక్కుఱితిని నింతగా వచింతుఁబ్రేమ నీ బిడ్డలందొక బిడ్డగాఁగనరసి కొనుమయ్య వీనిఁ గృపాంబురాశి!(లోహితు నొప్పగించును)కాల: సరి, నీ యొప్పగింతలన్నియు నైనవా? ఇంక మా దాసినిఁ బంపివేయుము. మాకు జాగగుచున్నది.చంద్ర: (దుఃఖముతో) (సరసాంక వృత్తములు - ఫీలు రాగము)సెలవిచ్చి నన్బంపుడీ క్షితిపాలచంద్రా!నలవంత జెందకిఁక పావన సత్యసాంద్రా!హరి: కలకాల మీ గతిని దుఃఖముతో సుశీలా!తలపెట్టు టూఱడిలు నింతట ముద్దరాలా!చంద్ర: ఇక జాగుచేయదగదో నృపసార్వభౌమా!సకలం బెఱింగి యిటు లెస్సయ పుణ్యధామా!హరి: అకలంకశీల! నిను నిట్లలయించినాఁడన్‌మొగమెత్తి యెట్లు గననోపుదు సిగ్గు తోడన్‌.కాల: ఓహో! మీ ఏడ్పుతో మా పనులన్నియు జెడుచున్నవి. దాసీ కదలవేమి? మూటలెత్తుకొని రమ్ము.చంద్ర: (లోహితాస్యునితోఁ దిరిగి తిరిగి పతిం జూచుచుఁ బోవుచున్నది)హరి: హా! హా! నా పుణ్యలక్ష్మి దాఁటి పోయినది.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! నీవు విశ్వేశ్వరదేవాలయము నొద్ద నుండుము. నేను ధన మందికొని వత్తును.(కాలకౌశికునితో నిష్క్రమించును. తెర వ్రాలును.)(పిమ్మట యవనిక నెత్తగాఁ గాలకంటకి గృహద్వారముకడఁ బ్రవేశించును)కాలకం: ఓరీ, యెవఁడురా? కేశవా! జనార్దనా! అంగడికిఁ బోయిన మా యాయన యింకను రాలేదుగా? కానీ(కాలకౌశికుడు, కేశవుడు, చంద్రమతి, లోహితాస్యుడును ప్రవేశించుచున్నారు)కాలకౌ: ఓరీ, కేశవా! అదిగో అరచుచున్నదిరో.కేశ: ఈనాఁడు మీ గ్రహచార మంతగా బాగున్నట్లు తోఁచదు.కాలకౌ: ఏమోరా నాయనా! నీవు మాత్రము మాముండతో నామీద గొండెములు చెప్పకేమి.(ఇల్లు చేరుదురు)కాలకం: వచ్చుచున్నావూ? రా, రా. (సమీపించును)చంద్ర: (స్వగతము) అకటకటా! ఏమీ ధూర్తయైన యీ విప్రాంగన వర్తనము! ఈవిడయే నా యజమానురాలు గాబోలు.కాలకం: దుర్మార్గుడా! నీ విల్లు వదలి యెంతసేపయినది? నీ కొఱకై పొయ్యార్పుకొని నేను గనిపెట్టుకొని యుండవలసినదా? ఈమధ్య నీకు బొత్తిగాఁ బ్రాయశ్చిత్త కర్మములు లేకుండ నున్నవి. నేఁడు నీకు మూఁడినది గానీ చెప్పు. (కీర్తన: ఫరజు - త్రిశ్రగతి)ఇంత పొద్దెక్కినదాక నీ వెక్కడ నుంటివి ఇంటికి రాక ॥ఇం॥కాలకౌ: యాయవార మెత్తినాఁడ సంతపోయి శవాలను మోసికొచ్చినాఁడ ॥యా॥కలకం: తెచ్చిన డబ్బేదో తెమ్ము నీ మ్రుచ్చుపోకిళ్ళను మెచ్చ రారమ్ముకాలకౌ: మూడెమాడలం దెచ్చి నాడ నీతోడు నాకింకను దొరకలేదేవాడకాలకం: అట్లైన నే నూరుకోను నీపొట్ట బద్దలుచేసి నెట్టివేయకపోను (కొట్టుచున్నది)కాలకౌ: అబ్బబ్బ నే నోర్వలేను యీ డబ్బునకు రేప యిబ్బడి ఈడ్చెదనేకాలకం: నీ వింక జాగరూకతతో మెలంగకున్న నీగతి యింతియే.కేశ: అమ్మా! కాలకంటకి నే డప్పుడే వదలి పెట్టినావే? ఇక్కడ చూడు.(చంద్రమతిని, లోహితాస్యుని చూపించును)కాలకౌ: ఓరీ, కేశవా! నీ పుణ్యము, నీ వూరుకోరా! (గడ్డముఁ బట్టి బ్రతిమాలును)కాలకం: ఇఁక నేనూరుకోను. ఈ నిర్భాగ్యురాలెవరు? చెప్పు. (కొట్టును)కాలకౌ: (గట్టిఁగాఁ జేతులు పట్టుకొనుచు) నీకడుపుకడ, ఇంక చంపకే!కాలకం: ఓరీ నీ చేతులు కాలిపోను! నీశక్తి మండిపోను! ముసలితనము వచ్చినను నీ కెంత మదమున్నదిరా! ఓ యెవరయ్య! నన్ను నామగఁడు చంపుచున్నాఁడు. రండయ్యా!(కేకలు వేయుచున్నది)కాలకౌ: (నోరుమూయుచు) ఓసీ, నీపుణ్యము. అఱవకే. సుకుమారివి, నీ వింటిలోఁ బనిచేసుకోలేవని దాసిని దెచ్చినాడను.కాలకం: ఆ మాట మొదటనే యేడువరాదా?చంద్ర: అమ్మా! కాలకంటకీ! ఇదియేమి న్యాయమమ్మా!క. పతిఁ గడవ సతికి, లేదొకగతి యాతండెంత మనకుఁ గైవసమైనన్‌మితి గలదు చనువునకు నీగతిఁ బ్రతికూలతకుఁ బాలు కావలదమ్మా.శా. ప్రత్యూషంబున లేచి నాథుని పదాబ్జాతంబుల్‌ వ్రాలుటోపత్యుద్దేశ మెఱింగి బోనముల సంబాళించుటో రాకకున్‌బ్రత్యుత్థాన మొనర్చి మెచ్చఁ దగు సేవల్‌ సేయుటో కాకిటుల్‌ప్రత్యాఖ్యాన మొనర్తురమ్మ సతమున్‌ బత్యాజ్ఞకున్‌ గేహినుల్‌?మఱియు,మ. పడతీ! నేనొక పాటిగాను వచియింపన్‌ నీవిభుండెంత నీయడుగు దాటఁడ యేని బత్తి మిగులన్‌ హత్తించి బంగారమేయొడలెల్లన్‌ దిగువేయునట్లుగను నీ వోరంక ప్రొద్దెల్ల మేలడ పాలూనుము, కాళులొత్తు మటుగా దాసీవరుల్‌ వీచుమా.కాలకం: ఓహో! నీ వెవ్వతివే? నాకు జక్కట్లు దిద్దుటకేనా నా మగండునిన్ను దీసికొనివచ్చినది? ఓహో! నాకు దాసివై వచ్చి దొరసాని వైతివేనీకుఁ దెలిసిన మగనాలి వర్తనాలు మాకు దెలియవేమి? గూటికివచ్చినదానవు చచ్చినట్లు పడియుండక శ్రీరంగనీతులు చెప్పుచు నామాటలోఁ బడియున్న నా మగనిబుద్ధి చెడఁ గొట్టుచున్నావుగా.కాలకౌ: చంద్రమతీ! నీ వెప్పుడు మాయావిదతో నిట్లు మాట్లాడరాదు.(రహస్యముగా) దీని నోటికి నూని కరణాలు, కాపులు గూడ వెఱచుచుచుందురు.చంద్ర: అయ్యా! నే నూఱకున్నాను.కాలకౌ: ఓసీ, యింటిదానా! నీకు నింత నిర్భయముగా మాట్లాడిన యీ దాసికిఁ దగిన పనులు నియమించి నీ కసి దీర్చుకొమ్ము.కాలకం: అట్లయిన పద, నీ పనిన్‌ చెప్పెద.(అందరు నిష్క్రమింతురు)(పిమ్మట నక్షత్రక ద్వితీయుండై హరిశ్చంద్రుడు ప్రవేశించుచున్నాడు)హరి: నక్షత్రేశ్వరా! నన్నింత యన్యాయము చేసెదవా?నక్ష: అడవులలో నన్నిన్నాళ్ళన్నమునకు నీళ్ళకును మొగము వాచునట్లు చేయుట నీది యన్యాయము కాదు గాని న్యాయముగా నాకు రావలసిన బత్తెము నేను తీసికొనుట యన్యాయ మయ్యెనేమి? యెట్లు?ఉ. బత్తెము లేక త్రోవల విపత్తుల కోర్చుచుఁ దిండి కేనియున్‌బొత్తుగా వాచిపోయి గృహమున్‌ విడి నీ వెనువెంట రాఁగ నీతొత్తునె యింతకంటెను గతుల్మఱి మాకిఁక లెవె యేరికిన్‌మెత్తనివానిఁ జూచు నెడ మిక్కిలి మొత్తగఁ జిత్తమౌఁ గదా!హరి: నక్షత్రకా! మీ గురువుగారి పనిమీద నీవు నా వెంట వచ్చితివి కాని, నా కొఱకై వచ్చితివా? నా వలన బత్తెమే నీవు తీసికొనిన నీవు నీ గురువునకు జేసిన యుపకారమేమున్నది?నక్ష: ఓయి దుర్మార్గుడా! ఏమన్నావు? నేను నా గురువునకు జేసిన యుపకారమేమనియా?ఉ. ఆస దొరంగి ప్రాణముల కైన దెగించుచు నిట్టి బత్తెపుంగాసుల నాసచే దరువు కానిగ నీ పయి ఘోరకాననావాస మొనర్చ నొప్పుకొని వచ్చుటె నాయుపకార మాతపోభ్యాసికి నా వలెన్‌ వటుఁడెవం డిటు నెత్తురుకూటికొప్పెడిన్‌ఇప్పుడు నా గురుభక్తిని గూడ నధిక్షేపించుచున్నావుగా? నీ వేమైన ననుము. నీ భార్య నమ్మగా వచ్చిన ధనము బత్తెము క్రింద జెల్లవలసినదే. కాన నిక మా గురువుగారి ఋణమిప్పుడే యిచ్చివేయుము.హరి: వటూత్తమా! నేనిప్పుడింత ధనమెక్కడినుండి తెత్తునయ్యా?గీ. విమలశీలను నిల్లాలి విక్రయించిచేర్చిన ధనంబు నీ చేత జిక్కెను గదఅవని స్వశరీరమాత్ర వైభవుఁడ నగుచుబ్రతుకు చున్నట్టి నేనెట్లు బత్తెమిత్తు?నక్ష: నీ విట్టి నిర్భాగ్యుడ వనియే నేను దీపముండగనే చక్కంబెట్టుకొన్నాఁడ. ఓ హరిశ్చంద్రా! ఇటు వినుము.గీ. నీకు రానున్న బత్తెంపు రూకలెటులోస్వీకరించితి నే నిల్లు సేరవచ్చుముని ఋణమునకు మీరు మీరును బెనంగితుదకు నే గంగలోనైన దుముక బొండు(పోవుచున్నాడు)హరి: (చేయి పట్టుకొని) నక్షత్రకా! నీకిది బొత్తుగాఁ దగనిపని.నక్ష: ఏమోయి చేయి పట్టుకొనుచున్నావు? నన్నుఁ గొట్టుదువా యేమి?హరి: అయ్యా! నేనంత సాహసిని గాను.నక్ష: కాకున్న నా చేయి విడువుము.హరి: విడిచితిని. ఇంక నా సొమ్ము మీ గురువున కిచ్చి వేయుము.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! నే నిన్ని మాటలవాఁడను గాను.క. అడియాస విడువు మిఁక నాయొడలన్‌ జీవంబు లున్న వొదమిన్‌ విడువన్‌జెడనెంచి తేని నినునాబొడ నీ యడిదమున గోయ మీఁరో గొనుమీ.హరి: నక్షత్రకా! ఇంతకన్న నేఁ జెడునదేమున్నది? నన్ను గూడ నమ్ముకొని మీ గురువు ఋణంబు రాబట్టుకొనుము.నక్ష: నిన్నెవ్వరిచ్చటఁ గొందురు?హరి: ఎవ్వరు గొనకున్న గడకుఁ గడజాతివానికైన నమ్మివేయుము.నక్ష: సరి నిన్ను గాదననేల. (నడచును)(ద్విపద - కీరవాణి రాగము - ఆది తాళము) అవధారుఁడయ్య యో యగ్రజులారసవన దీక్షితులార క్షత్రియులారద్రవిణేశు మించు నుత్తమ వైశ్యులారప్రవిమల గుణగణ్య పాదజులారకడలాక్రమించి యొక్కట భూమి నేలిసడినున్న యా హరిశ్చంద్రుడు నేఁడుబానిసీడుగ నమ్మంబడుచున్న వాఁడుమాననీయుడు సత్యమార్గ ధీరుండుకోరిన ధనమిచ్చి కొనఁ దగుసుండివారణాసి పౌరవరు లార రండి(ఆకసమువంకఁ జూచి) ఏమీ! ఇతఁడెట్టి వాడఁనుచున్నారా?సీ. తన మహీరాజ్యమంతయు గాధిసూతికిన్‌ దాన మిచ్చిన యట్టి ధర్మ మూర్తినిజ యశశ్చంద్రికల్‌ నిఖిల దిక్కులయందుఁ బాఱఁజల్లిన యట్టి సారగుణుండుముల్లోకములను సమ్మోదింప భేతాళు మద మడంచిన విక్రమస్థిరుండుఅణుమాత్రమైన బొంకను మాట యెఱుగని యసమాన నిత్య సత్య వ్రతుండుగీ. ఏడు దీవుల నవలీల నేలినట్టిసాంద్ర కీర్తి హరిశ్చంద్ర చక్రవర్తిబానిసీడుగ నమ్మంగఁ బడెడు కొనుఁడుపౌరులార మహాధనోదారులారహరి: ఎవరు కొనకున్నారు. ఇంకెంతని యఱిచెదరు? వీఁడెవఁడో కడజాతి వానివలె నున్నాఁడు. ఇటె వచ్చుచున్నాఁడు. ఉండుము.(పిమ్మట వీర బాహు ప్రవేశించుచున్నాఁడు)వీరబాహు: (గేయము)తొలగిపోనిండయ్య! దొరలు పెద్దింటోణ్ణితెరచి చెప్పకుంటే పలువ పొమ్మంటారు ॥తొ॥పబులు మీకుక్కల కట్టి వేస్కోండయ్యా ॥తొ॥గబగబ బౌవంచు కఱవ వత్తుండయ్యావాదనంటారు సూదోచ మంటారు నేకాచంత కల్లేసి కాటికి పోతుండ ॥తొ॥నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ఇంక నిన్నెవ్వరు కొందురు?వీర: దొరా! బానిసోణ్ణి అమ్ముతుండవా? నే గొంటానండీ, ధర చెప్పండి.నక్ష: చెప్పెదను గాని నీవు దూరముగా నుండి మాట్లాడుము. నే నిప్పుడు స్నానము చేయలేను.వీర: దూరంగానే వుండానుండి, చెప్పండి.హరి: నక్షత్రకా! నన్నీ కడజాతి వానికే యమ్మెదవా?వీర: కడజాతియేముంది, పెద్దింటోణ్ణి.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ఎవ్వరు గొనంకున్న నన్నేమి చేయమందువు? మొత్తము మీఁదనీవు నా కిచ్చు బత్తెమునకు దండుగ లేకుండ నా వలన బనిపుచ్చుకొనుచున్నావు.అఱచి యఱచి గొంతు పగిలిపోవుచున్నది. తిరిగి తిరిగి కాళ్ళు పడిపోవుచున్నవి.హరి: అయ్యా! వీనికే విక్రయింపుడు. నే నన్నిటికి సిద్ధుఁడనై యున్నాను.నక్ష: ఓరీ! వీరబాహూ! నీ కీతఁడు కావలయునన్నక. దంతావళంబు పయి బలవంతు డొక్కండు నిలిచి పైకిన్‌ రతనంబెంతటి దవ్వుగ రువ్వునోయంతటి యర్థం బొసంగుమా కొని పొమ్మా!వీర: ఓరబ్బో! సాలదాకుండదే!నక్ష: ఇఁక నేమనుకున్నావు? వీరబాహూ! నీచేతఁ కాదు పోరా.వీర: అయ్యోరూ! యిట్లుండానని సూత్తుండావు కామసు! డబ్బిత్తా రా, రావయ్యా అరిశ్చంద్రుడా.నక్ష: హరిశ్చంద్రా! ఇఁకబొమ్ము. నీఋణము తీఱినది.హరి: నక్షత్రేశ్వరా! నేఁనిక సెలవు పుచ్చుకొనియెద. ఎక్కడనో నిశ్చింతతోఁ దపం బాచరించుకొను నీవు గూడ నా మూలమున ఘోరారణ్యములఁ బడరాని పాట్లు పడితివి. క్షమింపుఁడు. వటూత్తమా! నమస్కారము.నక్ష: (స్వ) అయ్యో! నే నిప్పుడేమని యీ ధర్మమూర్తికిఁ బ్రత్యుత్తర మిచ్చెదను?ఇట్టి పరమ శాంతుని సత్యవంతుని నేనెంతఁ జేసితిని.(ప్రకాశముగా) హరిశ్చంద్రా! నేనే నీ కన్ని విధములఁ గష్టములఁ దెచ్చి పెట్టినదుష్టుఁడను. నేను నిన్నడుగు కొనవలసిన క్షమాపణములు నీవు నన్నడుగు కొనుచున్నావు.అయినను బుట్టినదాదిననన్య సామాన్యమైన సత్యనిష్ఠాగరిష్ఠతచేఁ బరిశుద్ధమైననీ మానసమున కింతటి క్షోభ దెచ్చి పెట్టిన నాయట్టి ఘోరకర్ముడు శిక్షార్హుండు గాకక్షమాపణమునకు దగునా?హరి: అయ్యో, విప్రోత్తమా! శిక్షించుటకుఁ గాని, క్షమించుటకుఁ గాని నేనెంతటి వాఁడను. వటుశిఖామణీ! నీకిదే వందనము. (నమస్కరించును)నక్ష: (లేవనెత్తి)చ. కలతఁ వహింపకయ్య కల కాలము కష్టము లుండబోవు కావలసిన కారణార్థము లవంబును దప్పునె? నా యకృత్యముల్‌దలఁపున నుంచకయ్య విహితమ్ము ననున్‌ క్షమింపుమయ్య, నాకలుషమె యింత కింత కధికమ్మయి నన్వధియింపకుండునే?హరి: అయ్యా! మీరు చేసిన దేమున్నది? నా పూర్వభవసంచిత పాపఫలమే నన్నీ కష్టంబులకుఁ దెచ్చె.నక్ష: రాజేంద్రా! నిత్య సత్య సంధుడవైన నీ కెప్పటికిని గష్టములు లేవు చూడు.మ. కడకన్‌ గావలెనంచు సత్యఫలముం గాంక్షించి నీవే యొడంబడి కైకొన్న విపత్తులం బరితపిం పన్‌ గూడదయ్యా కడుంగడుదోసంబని నేనెఱింగియు వృథా క్రౌర్యంబునన్‌ నీ యెడన